Vergeten groenten…
Wie kent ze niet, de vergeten groenten. Sinds een paar jaar komen we ze in recepten weer regelmatig tegen. Van aardpeer tot schorseneer, u kent het lijstje wel. Een vaste grap is de opmerking dat sommige van die groenten niet voor niets vergeten zijn…
Een bijna vergeten christelijke gedenkdag bracht me op de gedachte van de vergeten groenten.
Op 6 november is het Dankdag voor Gewas en Arbeid. Een dag die vroeger in veel kerken de nodige aandacht kreeg. In sommige regio’s was het zelfs een vrije dag. Maar zeker in de randstad dreigt deze dag, net als de groenten, tegenwoordig in de vergetelheid te raken. Wie dankt er nog voor het gewas?
Eeuwenlang werd in veel protestantse gemeenten jaarlijks een ‘biddag’ en een ‘dankdag’ gehouden, voor gewas en arbeid.
Het vieren van die dagen heeft zijn oorsprong in de Middeleeuwen. Het waren in de Rooms-Katholieke Kerk dagen van bezinning, gebed, vasten en boetedoening. In het voorjaar smeekte men God in de buitenlucht om een zegen op het land. Dat gebeurde tijdens een processie, waarbij de priester met een kruis door de velden trok.
Bij een dankdag werden de eerste vruchten van de oogst aan God gewijd. In de zuidelijke landen ging het daarbij om de olijven, de druiven en de wijn, in de noordelijke landen om het graan.
Zo is bijvoorbeeld in de annalen van Overijssel te vinden (1658): “dat op den eersten Donderdag in September weder een Generale Dankdag voor de veelvoudige verkregen segeningen en weldaaden zal worden gecelebreert.” Toen de industrialisatie toenam, is de viering veranderd in dankdag voor gewas én arbeid.
In de Dordtse Kerkorde staat bovendien dat de classis aangewezen is om in tijden van oorlog, epidemieën, vervolging van de kerk en andere algemene rampen een speciale biddag of gebedssamenkomst uit te schrijven. Ook dat zal vroeger vaker gebeurd zijn dan nu.
In sommige kerkelijke gemeenten wordt de dankdag tegenwoordig ingevuld door het inzamelen van producten voor de Voedselbank. Zo beweegt de dag mee met veranderende tijden.
De vergeten groenten maakten een verrassende comeback. Of dat met de bid- en dankdagen zal gebeuren, zal de tijd leren.
Dineke Spee
